جدول ضرایب مالیاتی چیست و چه زمانی به کار می رود؟ محاسبه مالیات بر درآمد یا مالیات عملکرد، در درجه اول به اطلاعات اظهارنامه مالیاتی ارائه شده توسط مالیات دهندگان متکی است؛ اما در صورتی که مؤدی در مهلت تعیین شده این اظهارنامه را تسلیم نکند، از روش های جایگزین برای محاسبه مالیات استفاده می شود.
یکی از این روش ها، محاسبه علی الراس است که بر اساس جدول ضرایب مالیات بر عملکرد تعیین می گردد. در این جدول که هر ساله توسط سازمان امور مالیاتی کشور به روز می شود، ضرایب مالیاتی برای عملکردهای مختلف شغلی مشخص شده اند. اهمیت آن بسیار بالا می باشد؛ زیرا حسابرسان مالیاتی از این ضرایب برای محاسبه و تعیین مالیات مشمولین در فرآیند محاسبه مالیات استفاده می کنند.
اگر به هر دلیل در ارائه اظهارنامه خود در سامانه مودیان مالیاتی مشکل دارید، راهکار مودیان آونگ می تواند به شما کمک کند. این سامانه، جهت رفاه حال مودیان و کمک به آن ها در فرایندهای مالیاتی طراحی شده است. در ادامه بیشتر به بررسی جدول ضرایب مالیاتی و اصول آن خواهیم پرداخت.
معرفی جدول ضرایب مالیاتی سال ۱۴۰۲
محاسبه و دریافت مالیات می تواند به طرق مختلف و با استفاده از داده ها و ابزارهای متفاوتی انجام شود. یکی از داده های مهم برای ارزیابی مالیات مشاغل در سال جاری از طریق روش محاسبه مالیات، جدول ضرایب مالیاتی سال ۱۴۰۲ است. در کشور ما به طور کلی دو نوع مالیات اصلی وجود دارند که عبارتند از: مستقیم و غیر مستقیم.
مالیات های مستقیم به درآمد و دارایی های متعلق به اشخاص حقیقی یا حقوقی مربوط می شوند. نمونه هایی از مالیات های مستقیم شامل مالیات بر درآمد و مالیات بر دارایی هستند. از سوی دیگر، مالیات های غیرمستقیم، مانند مالیات بر ارزش افزوده، عمدتا از مصرف کنندگان کالا و خدمات و همچنین واردکنندگان دریافت می شوند.
جدول ضرایب مالیاتی عمدتا بر مالیات های مستقیم تمرکز دارد و در روش محاسبه مخصوص این دسته مالیات استفاده می شود. رویکرد اولیه برای محاسبه مالیات های مستقیم، از طریق روش خود اظهاری است. بر اساس این رویکرد، مودیان حقیقی و حقوقی باید اظهارنامه مالیاتی خود را در پایان سال مالی تکمیل و به سازمان امور مالیاتی ارائه کنند.
مهلت ارسال برای هر فرد متفاوت است. اشخاص حقیقی تا پایان خرداد ماه و اشخاص حقوقی تا پایان تیرماه هر سال فرصت دارند. لازم به ذکر است که این مهلت ها یک سال مالی از ابتدای خرداد را در نظر گرفته اند. به طور کلی، اشخاص حقیقی و حقوقی به ترتیب ۳ و ۴ ماه پس از پایان سال مالی خود فرصت دارند، اظهارنامه خود را ارائه کنند.
عدم رعایت مهلت ارسال یا ارائه اطلاعات نادرست منجر به استفاده از روش علی الراس و جدول ضرایب مالیاتی مشاغل سال ۱۴۰۲ برای تعیین بدهی مالیاتی می شود. این جدول یک ضریب مالیاتی برای هر شغل اختصاص می دهد، که به نوبه خود ضریب نهایی مالیاتی را تعیین می کند.
تغییرات و تفاوت های ضرایب مالیاتی نسبت به سال های قبل
سازمان امور مالیاتی کشور از سال ۱۳۹۶ جدول ضرایب جدیدی منتشر نکرده است؛ بنابراین ضرایب مالیاتی مشاغل سال ۱۴۰۲ مانند سال ۹۷ باقی می ماند. افرادی که می خواهند از ضرایب مالیاتی شغل و رتبه خود در سال جاری مطلع شوند، می توانند این جدول را دانلود و اطلاعات را بررسی کنند. ذکر این نکته ضروری است که تغییرات قابل توجهی در سیستم وصول مالیات برای مؤدیانی که اظهارنامه خود را در سال ۱۳۹۷ ارائه نکرده اند، رخ داده است.
اقدامات جدیدی برای اخذ مالیات از این افراد از جمله تهیه اظهارنامه برآوردی توسط حسابرس مالیاتی انجام می شوند. در این اظهارنامه های برآوردی از جدول ضریب مالیاتی ۱۴۰۲ استفاده نشده است. در عوض، محاسبه مالیات بر اساس اطلاعات حاصل از فعالیت های اقتصادی مودی در طرح جامع مالیاتی صورت می گیرد؛ بنابراین، هم روش محاسبه مالیات علی الراس و هم جدول ضرایب، کارایی خود را برای محاسبه مالیات از دست داده اند. بررسی این ضرایب کمکی به مالیات دهندگان در تعیین مالیات خود نمی کند.
نحوه محاسبه ضرایب مالیاتی
در مواردی که مالیات دهندگان موفق به تکمیل و ارائه به موقع اظهارنامه مالیاتی خود نمی شوند، نبود اطلاعات درآمد آنها سازمان را وادار می کند تا به دنبال روش های جایگزین برای تعیین مالیات باشد. روش متداول در چنین شرایطی، روش محاسبه مالیات است. این روش مستلزم استفاده از دو عامل اولیه یعنی قرائن و جدول ضرایب مالیاتی ۱۴۰۲ توسط سازمان امور مالیاتی و نمایندگان آن در تعیین بدهی مالیاتی است.
قرائن مالیاتی مستلزم ارزیابی درآمد یک فرد یا نهاد از طریق طیفی از عوامل، از جمله خرید و فروش سالانه، درآمد ناخالص (درآمد بدون هزینه های کسر شده) و سطوح تولید کارخانه است. سازمان امور مالیاتی برای مشاغل، مختلف سالانه ضرایب مالیاتی تعیین و منتشر می کند. ضریب مالیاتی شغل مورد نظر از جدول ضرایب مالیاتی به دست می آید و سپس در شواهد ضرب می شود.
عدد به دست آمده نشان دهنده بدهی مالیاتی به روش علی الراس است. با این حال، از آنجایی که محاسبه قرائن در این روش فاقد جزئیات جامع است، ممکن است صحت مبلغ مالیات به خطر بیفتد. به همین دلیل، توصیه می شود که مودیان مالیاتی، اظهارنامه مالیاتی خود را تکمیل نمایند تا از روش محاسبه مالیات علی الراس جلوگیری کنند.
تأثیر افزایش یا کاهش ضرایب مالیاتی بر کسب وکارها و اشخاص
از آنجایی که این مالیات به روش علی الراس تعیین می شود، افزایش یا کاهش ضرایب آن، تاثیر بسزایی بر افراد حقوقی و حقیقی دارند. در صورتی که شما در بازه تعیین شده، اظهارنامه خود را ارسال نکنید، ممیز مالیاتی براساس ضرایب، برگه مالیاتی را منتشر می کند. این امر می تواند موجب اعمال مالیاتی بیش از میزان مناسب برای شما شود. در این صورت شما متضرر خواهید شد و مبلغ بیشتری را پرداخت خواهید کرد. برای آسودگی بیشتر در امور مالیاتی، از راهکار مودیان آونگ توسعه استفاده کنید.
راهنمای استفاده از جدول ضرایب مالیاتی برای مشمولان
برای اینکه بتوانید از ضرایب این جدول برای اظهارنامه مالیاتی خود استفاده نمایید، می توانید آن را از سایت سازمان مالیاتی دانلود کنید. در این جدول، ضرایب مالیاتی تمامی مشاغل و مشمولین ذکر شده اند. البته توجه داشته باشید که این جدول آخرین بار در سال ۹۸ ویرایش شده و تا کنون تغییری نکرده است. با این حال، احتمال تغییر آن در آینده وجود دارد.
نتیجه گیری
جدول ضرایب مالیاتی به عنوان بخشی از روش علی الراس، به هنگام عدم ارسال اظهارنامه مالیاتی مشمولین، به کار گرفته می شود. البته این جدول ارجحیت و کاربری خود را از دست داده است. با این حال آشنایی با اصول آن، شما را از تعیین مالیات های سنگین در این روش برای کسب و کارتان، نجات می دهد.
برای اینکه در تهیه اظهارنامه مالیاتی خود و کار با سامانه مودیان به مشکل برنخورید، توصیه می کنیم از راهکار مودیان آونگ استفاده نمایید. این سامانه فرایندهای مالیاتی را تسهیل خواهد کرد. برای کسب اطلاعات بیشتر با ما تماس بگیرید.
سوالات متداول
چگونه این ضرایب محاسبه می شوند و چه تأثیراتی بر محاسبه مالیات افراد و شرکت ها دارند؟
این ضرایب به شیوه علی الراس محاسبه شده و به هنگام عدم ارسال اظهارنامه مالیاتی توسط خود شخص به کار می روند. در این صورت ممکن است مبلغ مالیاتی بیشتر یا کمتر از حد مناسب فرد حقیقی یا حقوقی تعیین گردد.
آیا ضرایب مالیاتی در طول زمان تغییر می کنند؟
بله؛ البته این ضرایب از سال ۹۸ تا به کنون تغییری نکرده اند.
آیا مالیات های مختلف با استفاده از این ضرایب محاسبه می شوند؟
بله؛ مالیات تمام مشاغل و افراد حقیقی و حقوقی در این جدول وجود دارند.
آیا افزایش یا کاهش ضرایب مالیاتی تأثیری بر اقتصاد کلان دارد؟
به دلیل تعیین مبلغ مالیات نامتناسب و گاها ناعادلانه برای یک کسب و کار، می تواند باعث تورم شود.